Ahmet Ziyaüddin Gümüşhanevî Hazretleri başta olmak üzere pek çok ilim erbabı ve kanaat önderi yetiştiren Gümüşhane’nin bilinmeyen bir önemli şahsiyeti daha bilim dünyasına tanıtıldı.
Gümüşhane’nin yetiştirdiği âlim şahsiyetlerden biri olan Şiranlı Sâlih Efendi ve eseri ile ilgili kitap çalışması tamamlanarak yayımlandı.
Gümüşhane Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Selami Şimşek ile Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi Araştırma Görevlisi Ahmet Vural tarafından ortaklaşa hazırlanan ve “ŞİRANLI SÂLİH EFENDİ HAYATI, ŞAHSİYETİ VE “DEH-ÇERAĞ-I İSLAM ADLI ESERİ” adını taşıyan yaklaşık 300 sayfalık kitabın birinci baskısı Haziran 2020 tarihinde yayımlanarak kütüphanelerdeki yerini aldı.
İlk defa ilim dünyasına tanıtılan Şiranlı Salih Efendi; 19. Yüzyılın sonlarında Şiran Kozağaç köyünde dünyaya gelmiştir. Doğum tarihi hakkında kesin bir bilgi yoktur. Eldeki tek eseri olan “DEH-ÇERAĞ-I İSLAM” (İSLAM’IN ON KANDİLİ) adlı eserini 1913 yılında kaleme almıştır.
Salih Efendi’nin babası Derviş Mustafa Efendi, Dedesi ise Mehmet Efendi’dir. Daha büyük babası ise Molla Ali Efendi ve Onun da babası Molla Cafer Efendidir.
Şiranlı Salih Efendi, kendisinin Nakşi Sufilerinden olduğunu eserinin başında beyan ederek kendisi için şu tanıtım cümlesini kullanmıştır: “Hulefa-yı Nakşbendiyye Hudemasından Salih Şiranî”
Hayatı “Emr-i bil ma’ruf ve nehy-i ani’l münker” iyilikleri emretmek, kötülükten men etmek çizgisinde geçen Salih Efendi’nin hangi tarihte ve nerede vefat ettiğine dair bir bilgi de mevcut değildir.
Salih Efendi’nin ulaşılan tek eseri “DEH-CERAĞ-I İSLAM” ((İSLAM’IN ON KANDİLİ) adlı eserdir. Bu eser 1913 yılında İstanbul’da Hukuk Matbaası’nda basılmıştır. Eserin dili genellikle Osmanlıca olmakla birlikte eserde yer yer Arapça ve Farsça ifadeler de yer almaktadır.
Salih Efendi’nin “Deh Cerağ-ı İslam” adlı eseri, çeşitli vilayetlerde ve kasabalarda yapmış olduğu vaaz ve nasihatlerden oluşan dini, ahlaki ve tasavvufi konuları içeren bir eserdir.
Eserin aslı İstanbul Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Kütüphanesi’nde 35271 kayıt numarası ile muhafaza edilmektedir.
Eser, 10 kandile izafeten on bölümden oluşmaktadır.
Salih Efendi eserinin tamamında Kur’an ayetlerini ve Peygamberimiz Hz. Muhammed’in (s.a.v) sünnetlerini kaynak olarak almıştır.
Gümüşhane’nin yetiştirdiği Şiranlı Salih Efendi ve eserini bilim dünyasına kazandıran değerli bilim adamları Sayın Prof.Dr. Selami Şimşek ve Araştırma Görevlisi Sayın Ahmet Vural’ı tebrik ediyoruz. Bu önemli kitabın Şiranlı hamiyet sahibi hemşerilerimiz tarafından bastırılması ve bu sayede daha geniş okuyucu kitlesine ulaşması da temennimizdir.
Güzel günler dileğiyle.