*Bediüzzaman Hazretleri’nin Yüzyıl Önce Rusya’da Esir İken İçinde Kaldığı Kosturma (Kostroma) Camii Yenilenerek İbadete Açıldı.

KOSTURMA (KOSTROMA)’NIN TÜRK TARİHİ AÇISINDAN ÖNEMİ

Kosturma (Kostroma); Rusya Federasyonu’nun kuzeybatı kesiminde, Volga Irmağı kıyısında, Moskova’nın 320 km kuzeydoğusunda yer alan bir şehirdir.

1914 yılında Birini Dünya Savaşı ilan edilince Büyük Alim Bediüzzaman Said Nursi de  talebeleriyle l. Dünya Savaşına katıldı.

Başkomutan Enver Paşa, Bediüzzaman Hazretleri’ni milis alayı komutanı unvanı ile resmi olarak görevlendirdi. Talebelerinin büyük çoğunluğu şehit düşen, Gönüllü Alay Komutanı Said Nursi, savaş sırasında büyük başarılara imza atar  ve iki sene sonra, Mart 1916’da Bitlis’te Ruslara esir düşer.

Yaralı olarak Rusların elinde esir olan Said Nursi, Tiflis’te tedavi edildikten sonra Rusya’nın Kostroma şehrindeki esir kampına götürülür. İki buçuk sene kadar burada esir kalan Nursi, Rusya’daki rejim kargaşasından da istifade ederek firar eder.

Leningrat’tan  Almanya’ya, oradan da Petersburg üzerinden Varşova’ya gelir. Viyana’yı da gördükten sonra, Sofya üzerinden trenle 1918 Haziranında İstanbul’a ulaşır.

BEDİÜZZAMAN; RİSALE-İ NUR ESERLERİNDE KOSTURMA (KOSTROMA)’DAN BAHSEDİYOR

Bediüzzaman Hazretleri, 26. Lema (ihtiyarlar Risalesi) eserinin “9. Rica” Bölümünde Kosturma (Kostroma) daki esir kampında yaşadıklarını anlatır. Özellikle Burada Volga nehri kenarındaki camide uzun kış gecelerinde yalnız kalışını anlatır ve şöyle der:

“Harb-i Umumîde, esaretle, Rusya‘nın şark-ı şimalîsinde, çok uzak olan Kosturma vilâyetinde bulunuyordum. Orada Tatarların küçük bir camii, meşhur Volga Nehrinin kenarında bulunuyordu. Oradaki arkadaşlarım olan esir zabitler içinde sıkılıyordum. Yalnızlık istedim. Dışarıda izinsiz gezemiyordum. Tatar mahallesi, kefaletle beni o Volga Nehrinin kenarındaki küçük camiye aldılar. Ben yalnız olarak camide yatıyordum. Bahar da yakın. O şimal kıt’asının pek çok uzun gecelerinde çok uyanık kalıyordum. O karanlık gecelerde ve karanlıklı gurbette, Volga Nehrinin hazîn şırıltıları ve yağmurun rikkatli şıpıltıları ve rüzgârın firkatli esmesi, beni derin gaflet uykusundan muvakkaten uyandırdı…”

 KOSTURMA (KOSTROMA) CAMİİ…

Volga ırmağı kıyısında yer alan Kostroma şehrinde yaşayan Müslüman Tatarların ibadet ettiği ve büyük Alim Bediüzzaman Sadi Nursi’nin de Birinci Dünya Savaşında esir olarak kaldığı ahşap camii, 1780 yılında ibadete açılmış ve 1930 yılına kadar ibadete açık kalmıştır. 1953 yılında tamamen yıkılmıştır. 1995 yılında Kostroma’da Müslümanlara ibadetlerini yapabilmek için eski bir bina tahsis edilmiştir. 2014 yılına kadar Müslümanlar ibadetlerini anılan eski binada yapmışlardır.

Rusya Müftüler Konseyi tarafından başlatılan ve Diyanet İşleri Başkanlığının katkılarıyla yapımına başlanan Kostroma Merkez Camii Türkiye Diyanet Vakfı ve Kardeş Şehir Projesi kapsamında Tarsus İlçe Müftülüğünün destekleriyle tamamlanmıştır. Kostroma bölgesinde yaklaşık 25 bin Müslüman yaşamaktadır. Birinci Dünya Savaşında Kostroma vilayetinde şehit olan Türk askerleri Kostroma Müslüman mezarlığına defnedilmişlerdir.

YENİ CAMİNİN İBADETE AÇILIŞI

Diyanet İşleri Başkanı Prof.Dr. Mehmet Görmez, 5 Mayıs 2017 Cuma günü Kostroma’da yeni yapılan merkez camiinin açılışını yaptı.

1.Dünya Savaşında şehit düşen Tatar Müslümanlarının ve l. Dünya Savaşında bu bölgede şehit düşen Türk askerlerinin anısına yaptırılan Kostroma Merkez Camiinin açılışını, Rusya Federasyonu Müslümanları Dini İdaresi ve Müftüler Konseyi Başkanı Ravil Gaynutdin ile birlikte yapan Diyanet İşleri Başkanı Görmez, Rusyalı Müslümanlara Türk halkından selam getirdiğini söyleyerek, açılışta bir konuşam yaptı ve şunları söyledi:

“Bizleri bugün Rusya’nın Kostroma vilayetinde, İdil Volga nehrinin yanı başında, bir Cuma saatinde, bir Müslüman mabedinin açılışında bir araya getiren Allah’a hamd olsun. Kostroma camisinin bizim için taşıdığı özel bir anlamı daha var. Türkiye halkı ile Rusya halkını, Tatar halkıyla Müslüman halkını birbirine bağlayan yüz yıllık büyük bir hatırası olmasıdır. Yüz yıl önce Birinci Dünya Savaşında bu topraklara kadar gelmiş iki yüzü subay, dört yüz Türk askerine sizler burada ev sahipliği yapmışsınız. O askerler ve Müslüman Tatarlar burada ahşaptan yapılmış mescidde birlikte namaz kıldılar. Rahman’a secde ettiler. Birlikte Cuma namazı kıldılar. Büyük İslam alimlerinden Bediüzzaman Said Nursi, burada o ahşap mescitte Tatar çocuklara imanın, Kuran’ın hakikatlerini anlatma imkanı buldu. Türk askerlerinden seksen kişilik bir heyet kendi ülkelerine dönme imkanı buldu. Diğerleri ise burada şehit oldular. Hem İkinci Dünya Savaşından sonra Tatar kardeşlerimize hem Birinci Dünya Savaşından sonra burada can veren Türk askerlerimize bugün buradan dualarımızı iletmiş olacağız. Bunu bize nasip ettiği için Allah’a şükrediyorum.”

TARİHİ CAMİDE TARİHİ HUTBE:

Kostroma merkez Camii 5 Mayıs 2017 Cuma günü ibadete açıldı. Cuma Hutbesi Diyanet İşleri Başkanı Prof.Dr. Mehmet Görmez tarafından okundu. İşte o tarihi hutbe.

 

FOTOGRAFLAR