Bu yazımda değerli bir şahsiyeti anlatmaya tanıtmaya çalışacağım.
Mensubu olduğum Gümüşhane ilinden ya da Gümüşhaneli olmaktan hep gurur duydum. Tarihi M.Ö.’sine dayanan bu kadim şehirden kolay kolay ne hain çıkmıştır ne de asi. Amacım kışı sert insanı mert Gümüşhane’yi ya da tarihini anlatmak değil elbette lakin tarihe mal olmuş bir Gümüşhane evladını elimden geldiğince tanıtmak istiyorum.
Evet, anlatmaya çalışacağım bu değerli insanı eminim bir kısmınız bir şekilde duymuş en azından bir kulak aşinalığı olmuştur. Biraz aşağıda ismini verdiğimde kiminiz “ben tanıyorum adıyla anılan öğrenci yurdu var” ya da “sanırım mebusluk (milletvekilliği) yapmıştı” diyenler olacaktır.
Lakin hakkıyla tanıyor ya da hak ettiği değeri veriyor muyuz?
Yazıyı kaleme alış amacım belirttiğim gibi bu önemli şahsı tanıtmaya çalışmak. Bir kişiye bile olsun bunu başarabilirsem ne ala.
Bu değerli Gümüşhane evladının ismi Kadirbeyoğlu Zeki Bey’dir. 1330 (1884) yılında Gümüşhane’de doğmuştur. Babası İbrahim Lütfi Paşa’dır. Zeki Bey, 1905 yılında İstanbul’da Galatasaray Sultanisi’ni bitirmiştir. İlk olarak Gazze’de mutasarrıf (kaymakam) olarak bulunan babası İbrahim Lütfi Paşa’nın yanına gitmiş bir yıl orada kaldıktan sonra da Gümüşhane’ye dönerek ticaretle iştigale başlamıştır.
Döneminin savaş şartları onu, ülkeyi içinde bulunduğu zor durumdan kurtarabilmek adına siyasete itmiş; ilk olarak “Trabzon Muhafaza-i Hukuk-i Milliye Cemiyetinin” faaliyetlerine katılmıştır.
12 Ocak 1920 – 16 Mart 1920 arasında faaliyet göstermiş olan Son Osmanlı Meclis-i Meb’usanı’na Gümüşhane Meb’usu sıfatıyla katılan Kadirbeyoğlu Zeki Bey, İngilizlerin baskısı sonucu Ankara’da toplanma kararı almış olan Büyük Millet Meclisine çeşitli sebeplerle iştirak etmemiştir.
1923 yılı seçimlerine dönemin yöneticilerinin bütün engellemelerine rağmen “bağımsız vekil” olarak girmiş ve kazanmıştır.
3 Mart 1924 yılında kaldırılan ve bugün ümmetin, dünya Müslümanlarının başsız sahipsiz bırakılmasına sebep olan “Halifeliğin” kaldırılmasına dair kanuna karşı tek başına şiddetle karşı çıkmıştır.
Kazım Karabekir Paşa ve arkadaşlarının kurduğu Terakkiperver Fırkaya girmiş, bu fırka mensuplarıyla birlikte “İzmir suikasti” dolayısıyla tutuklanan ve muhakeme edilen siyasi şahsiyetlerden birisi olmuştur.
Vatanı kurtarmak adına Trabzon Muhafaza-i Hukuk-i Milliye Cemiyeti’nde başladığı gayretli, meşakkatli, çileli çalışmalarına Erzurum Kongresi’nin toplanmasına ve çalışmasına devamla iki kez milletvekili seçilerek devam etmiştir. Bu çalışmalarının karşılığı(!) olarak yukarıda da bahsettiğim gibi tutuklanıp mahkeme edilmiş; İstanbul’da ikamet ettiği evin bitişiğindeki bir ev satın alınarak “Yeşildirek Karakolu” tesis edilip gözlem altında tutulmuştur. Birkaç kere de başarısız suikast teşebbüsleri atlatmıştır.
Fevkalade dindar, cesur ve istikamet sahibi olan Zeki Bey bilahare hacca gitmiş ve münzeviyane bir sürette yaşarken 7 Temmuz 1952 tarihinde İstanbul’da hayata gözlerini yummuştur. Kabri Edirnekapı şehitliğindedir. Mevlam rahmet eyleye. Yolu İstanbul’a düşen siz değerli hemşehrilerimden ricam bu değerli vatansever Gümüşhane evladını mezarlıkta ziyaret ederek ruhuna bir Fatiha okumanızdır.
Hoşcakalın.
